[ Pobierz całość w formacie PDF ]
//-->Joanna Dyczkowska*Zarządzanie procesami logistycznymi– studium przypadkuWstępLogistyka wywiera wpływ na kształtowanie ekonomiki przedsiębiorstw –dynamiki przychodów, poziomu kosztów, optymalizacji stanów magazyno-wych. Procesy logistyczne mają bezpośredni związek z celami długo- i krótko-okresowymi, są ściśle związane z całokształtem działalności przedsiębiorstwa,ale nie tworzą autonomicznych sfer. Logistykę traktujemy jako zespół środkówi narzędzi realizacji celów operacyjnych i strategicznych, gdzie uzyskanie wy-znaczonych parametrów celów operacyjnych tworzy sprzyjające podstawy for-mułowania i realizacji celów strategicznych. Procesy logistyczne bezpośredniowpływają na maksymalizację przychodów z całokształtu działalności przedsię-biorstwa, może być także źródłem redukcji kosztów. Logistyka pełni integralnąrolę w zarządzaniu łańcuchem dostaw, który koordynuje logistykę zaopatrzenia,produkcji i dystrybucji. Celem artykułu było wskazanie argumentów za wyko-rzystaniem przez przedsiębiorstwo logistyki zaopatrzenia, produkcji i dystrybu-cji, wprowadzenie zmian w swoich strukturach i strategiach. Minimalizacjakosztów w postaci efektywnego zaopatrzenia, dystrybucji, a także w procesachprodukcyjnych pozwala na uzyskanie przewagi konkurencyjnej. Zastosowanąmetodą badawczą było studium przypadku – przedsiębiorstwa BerlinerLuft Sp.z o.o. i obserwacja działalności tego przedsiębiorstwa. Analiza dotyczy całegołańcucha dostaw od dostawców surowców poprzez logistykę produkcji i analizędostaw do ostatecznych klientów.1. Logistyka zaopatrzeniaZarządzanie przepływami rzeczowymi i informacyjnymi stanowi podsta-wowy element zarządzania łańcuchem dostaw. Termin ten oznacza zarządza-niem całym ciągiem procesów, obejmującym zaopatrzenie w surowce, produk-cję, pakowanie i dostarczanie do ostatecznego nabywcy [Harrisom, van Hoek,2010, s. 33]. Logistyka zaopatrzenia jest systemem logistycznym, gdzie przed-miotem logistyki zaopatrzenia są surowce, materiały pomocnicze i eksploata-cyjne, części z zakupu i towary nabywane w handlu, które należy udostępnićprzedsiębiorstwu zgodnie z jego zapotrzebowaniem. Miejscem rozpoczęciaprocesu jest magazyn zaopatrzeniowy lub w przypadku bezpośredniej dostawyna produkcje – pierwszy etap produkcyjny w przedsiębiorstwie. [Pfohl, 2001,s. 173] Logistyka zaopatrzenia wykorzystuje istniejące możliwości tkwiącew przedsiębiorstwie, przy czym organizacji przepływu surowców towarzyszy*Dr, Zakład Marketingu, Instytut Ekonomii i Zarządzania, Politechnika Koszalińska,jdyczkowska@wp.pl74Joanna Dyczykowskaprzepływ informacji, który często wyprzedza w czasie wejście surowców. Jestto szczególne istotne w przy organizacji surowców i materiałów w imporcie,gdzie towary przechodzą odprawę celną zanim towar znajdzie się na granicypoprzez uproszczoną procedurę celną. W logistyce zaopatrzenia określa sięw znacznym stopniu zakres kontroli logistycznej. Zakres kontroli może odby-wać się u odbiorcy lub leżeć po stronie dostawcy. Ważnym przykładem uregu-lowań, które wpływają bezpośrednio na zakres kontroli logistycznej są między-narodowe formuły handlowe (Incoterms), które również mają znaczenie w logi-styce dystrybucji. W zarządzaniu logistycznym kładzie się szczególny nacisk nausprawnienie organizacji zaopatrzenia, procesów magazynowania i transportu,a także dystrybucji w odniesieniu do przedsiębiorstwa, określonego producenta,lecz także nacisk na rozwój kontaktów z klientami zewnętrznymi, tworzącymitak zwany łańcuch logistyczny [Abt, 2000, s. 10]. Proces zaopatrzenia, któryłączy uczestników łańcucha dostaw - zapewnia pożądaną jakość, tworzonąprzez dostawców w tym łańcuchu, a także podnoszenie jakości obsługi jakimjest niezawodność. W koncepcji analizy łańcucha wartości dodanej, zaopatrze-nie jest rozumiane jako działalność pomocnicza, przyczyniająca się do uzyska-nia przewagi konkurencyjnej przez daną jednostkę gospodarczą poprzez doda-nie wartości. Zgodnie z nią, zaopatrzenie ma podstawowe znaczenie dla kształ-towania powiązań wewnątrz przedsiębiorstwa i zależy przede wszystkim odrodzaju produkcji, pozycji przedsiębiorstwa na rynku oraz strategii marketin-gowej, jaką stosuje.Sterowanie w obszarze zakupów wpływa w oczywisty sposób na poziomzapasów, koszty transportu i planowanie produkcji. Zakup dużej partii materia-łów do produkcji obniża koszty transportu, również dzięki możliwości uzyska-nia rabatów ilościowych, ale równocześnie zwiększa późniejsze koszty utrzy-mywania zapasów. Z drugiej zaś strony, zamawianie małych ilości z regułyprowadzi do utraty rabatów ilościowych, jak również wzrostu kosztów admini-strowania zakupami ze względu na większą liczbę lokowanych u dostawcówzamówień [Christopher, 2003, s. 77].W logistyce zaopatrzenia najistotniejszymi problemami do rozwiązania są:– ustalenie docelowej liczby dostawców –optymalne wydaje się minimumdwóch,– ustalenie „geografii” dostawców – znaczący kooperanci w promieniu 100km od siedziby,– określenie polityki cenowej –dotyczącej terminów płatności,– określenie metody wyboru dostawców – jakość czy cena.Znaczna liczba dostawców zmniejsza wprawdzie ryzyko braku na czasokreślonej ilości surowca do produkcji, zwiększa wartość stanów magazyno-wych i koszty systemu zaopatrzenia. Najkorzystniejszym ekonomicznie rozwią-zaniem byłoby pozyskanie dostawców mających swoje siedziby w bliskiej od-ległości od siedziby firmy. W przypadku dużego rozproszenia firma zmuszonajest do gromadzenia nadmiernych ilości materiałów w magazynach, co z koleiwiąże się z dodatkowymi kosztami [Urbaniak, 1999, s. 166].Zarządzanie procesami logistycznymi – studium przypadku752. Logistyka produkcjiLogistyka produkcji obejmuje wszystkie czynności związane z zaopatrze-niem procesu produkcji w zamówione towary, organizowaniem produkcji iprzekazywaniem wyrobów gotowych do magazynu dystrybucyjnego. Jej obiek-tem jest stały nadzór nad przepływem wszystkich materiałów oraz elementówwyrobu zaangażowanych w proces produkcji, od momentu ich składowania wmagazynie zaopatrzeniowym do wydania z magazynu wyrobów gotowych[Ciesielski, 2006, s. 114]. W logistyce produkcji występują procesy rzeczoweoraz informacyjne. Punktem newralgicznym sterowania przepływami produkcjisą zapasy produkcji w toku. Zapasy produkcji w toku dzielimy na [Skowronek,Sarjusz-Wolski, 2008, s. 204-205]:– zapasy międzykomórkowe – przechowywane w magazynach, służą wyrów-naniu różnic w zapotrzebowaniu, wynikających ze zmieniającej się inten-sywności pracy w poszczególnych komórkach, obejmują zapasy bieżącei zabezpieczające, zwane też buforowymi,– zapasy wewnątrzkomórkowe – obejmują zapasy cykliczne (technologiczne)i pozacykliczne, utrzymywane na wypadek wystąpienia nieprzewidzianychzakłóceń.Planowanie produkcji ma swoje podstawy w zamówieniach i prognozach.Przyjęte zasady i zgodność z nimi jest priorytetowym wymaganiem zgodnegozarządzania logistycznego. Można wyróżnić trzy podstawowe modele [Ciesiel-ski, 2006, s. 115]:1. Planowanie globalne – jest to najtrudniejszy w realizacji model mającywzór matematyczny uwzględniający jednocześnie ogół zależności międzyczęściami systemu produkcji, jednak rozwiązanie odpowiada rzeczywiste-mu uwarunkowaniu i jest optymalne.2. Planowanie hierarchiczne – jego efektów nie można uznać za najlepszez powodu stanowczości przy podkreślaniu wybranych etapów systemu pro-dukcyjnego, jednak pozwala na faktyczne modelowanie bieżących syste-mów produkcyjnych oraz swoistość osobnych branż.3. Planowanie sukcesywne – w dużej mierze jest podstawą systemu planowa-nia produkcji. Opiera się na cyklicznym, samodzielnym układzie procesuplanowania; konstrukcja wyznacza kolejność postępowań planistycznych.Ilość przepływu dóbr materialnych i informacji, które wspólnie się łącząi wypełniają wpływa na dużą trudność w obecnym, złożonym zarządzaniuprzedsiębiorstwem. [Sarjusz-Wolski, 1998, s. 17]. Na etapie produkcji rozróż-niamy cztery główne nurty zarządzania logistycznego [Ciesielski, 2006, s.115]:1. Zapewnienie ciągłej i rytmicznej produkcji.2. Zachowanie wysokiego stopnia jakości produktów.3. Minimalizacja stanów magazynowych.4. Skracanie czasu produkcji oraz wzmocniona terminowość.W trakcie realizacji celów przedsiębiorstwa, logistykę traktujemy, jako na-rzędzie dotrzymania wysokiej jakości produkowanych części, podzespołówi zespołów oraz skracanie czasów przygotowawczo -zakończeniowych. Jednym76Joanna Dyczykowskaz nowoczesnych kierunków usprawnienia procesów logistycznych jest systemJust-In-Time –oznacza dokładnie na czas. JIT jest to system zarządzania pro-dukcją, którego istotą jest sprowadzenie części używanych do produkcji, do-kładnie w momencie, kiedy są potrzebne. Kiedy proces funkcjonuje w systemieJIT, produkty wytwarza się i dostarcza dokładnie na czas, by je sprzedać. Natakiej samej zasadzie działają wszystkie ogniwa łańcucha dostaw: podzespoływytwarza się i dostarcza dokładnie na czas, by je złożyć w całość. System tenwymaga od pracowników umiejętności planowania, elastyczności myśleniaoraz błyskawicznego reagowania w sytuacjach kryzysowych. Od dostawcyz kolei oczekuje się, by jego produkty odpowiadały wymaganym przez klientaspecyfikacją, były dostarczone w ściśle określonym czasie i w ściśle określonejilości. System ten wymaga dyscypliny oraz wysokiej sprawności i niezawodno-ści całego systemu logistycznego.Podstawową cechą tego rodzaju systemówprodukcji jest eliminacja zapasów oraz ograniczenie przemieszczania się mate-riałów (surowców, części, półfabrykatów oraz gotowych produktów) do sytua-cji, w których występuje na nie zapotrzebowanie. Oznacza to odwrócenie trady-cyjnego podejścia, w którym najpierw producent stara się wytworzyć dużą serięwyrobów po jak najniższych kosztach, a następnie poszukuje nabywcy.Zasady produkcji są ukierunkowane na eliminacje wymienionych siedmiuprzyczyn strat [Łubniewski, 1995, s. 35]:–nadprodukcja – wytwarzanie i dostarczanie w zbyt dużych ilościach, zawcześnie lub na wszelki wypadek; zamiast tego należy dążyć do wytwarza-nia dokładnie na czas – nie za wcześnie, nie za późno. Nadprodukcja możeprowadzić do szkodliwych z punktu widzenia jakości i wydajności fluktua-cji w przepływie dóbr; często jest największym źródłem marnotrawstwa,–oczekiwanie – występuje, gdy pracownicy, części lub klienci czekają nawykonanie jakiejś czynności i oznacza nieefektywne wykorzystanie czasu,–transport – przemieszczanie części między jednym a drugim procesem niepodnosi wartości produktu. Ulokowanie procesów jak najbliżej siebie nietylko minimalizuje marnotrawstwo w sferze transportu, lecz także sprzyjalepszej komunikacji między pracownikami,–nieodpowiednie sposoby działania – w tej kategorii za przykład może po-służyć duża, scentralizowana fabryka prowadząca kilka rodzajów produkcji,jak choćby zakład obróbki cieplnej albo technologia wytwarzania, która niegwarantuje jakości zgodnej z wymaganiami klienta, więc obciąża firmę du-żą ilością odrzutów,–niepotrzebne zapasy – zapasy są oznaką zakłócenia przepływu i świadcząo wadach konstrukcyjnych procesów. Przyczyniają się nie tylko do masko-wania problemów, lecz także wydłużenia cykli operacyjnych i wzrostu za-potrzebowania na powierzchnię niezbędną do prowadzenia działalności,–zbędne ruchy – jeśli pracownicy produkcyjni muszą się schylać, wstawaćczy sięgać gdzieś daleko, przeważnie są to ruchy, które można wyelimino-wać. Inne przykłady to wędrowanie między stanowiskami, chodzenie poZarządzanie procesami logistycznymi – studium przypadku77podpis na formularzu zapotrzebowania i przekładanie części z jednego po-jemnika do drugiego,–usterki – wytwarzanie wadliwych produktów oznacza stratę czasu i pienię-dzy. Skuteczna walka z usterkami opiera się na dwóch podstawowych zasa-dach: pilnowania jakości u źródła i zapobiegania, zamiast wykrywania.System skierowany jest na brak zapasów, który wymusza utrzymanie sprzętuw idealnym stanie i prognozy materiałów muszą być bardzo dokładne.3. Logistyka dystrybucjiLogistyka dystrybucji powoduje fizyczny przepływ wyrobów do ostatecz-nych nabywców. W logistyce dystrybucji zadania są dzielone pomiędzy uczest-ników kanałów dystrybucji. Działania w kanale dystrybucji wpływają w przed-siębiorstwie na kompozycje mix marketingu, wysokość marży i kalkulacje cenproduktów. Szczególne znaczenie w sferze dystrybucji ma obsługa klienta, nie-skupiająca się tylko na akcie kupna- sprzedaży, ale zapewniająca kompleksowąi konkurencyjną obsługę posprzedażową oraz zapewniająca ciągły kontakt mar-ketingowy z konsumentem – nabywcą. Formułuje to zadania dla logistyki dys-trybucji [Słowiński, 2008, s. 100]:– minimalizacja kosztów sprzedaży,– ustalenie procesu oferowania, zamawiania, dostawy,– dostarczenie towaru we właściwym miejscu, czasie,– opracowanie zasad współdziałania z producentami - odbiorcami,– wybór najkorzystniejszych kanałów dystrybucji,– analiza różnych możliwości wyznaczania dróg obiegu produktu na rynku.Obsługę dostawczą możemy przedstawić jako istniejące współzależnościobejmujące instrumenty polityki produktu, polityki warunków dostaw, politykikomunikacji i polityki dystrybucji. Przedsiębiorstwa produkcyjne muszą okre-ślić strategię dystrybucji. Celem, którym jest przepływ wartości od dostawcówdo ostatecznego użytkownika. Występują następujące rodzaje strategii -wyłączna, selektywna i intensywna- dotyczy produktów często kupowanych,znajdującego się w dużej liczbie punktów sprzedaży.System logistyki dystrybucji składa się z kanałów przepływu towarów. Wy-różniamy następujące systemy:– konwencjonalny- tworzą go agenci, hurtownicy i detaliści,– korporacyjny- określenie sposobu sprzedaży towaru, należy do właściciela,wytwórcy,– kontraktowy- dotyczyć może potocznej nazwy produktu, obsługi klienta.Kanały dystrybucji są istotnym elementem wiążącym producenta z odbiorcąkońcowym. Przyczyniają się one również do realizacji wybranej strategii orazpozwalają na osiągnięcie określonej pozycji rynkowej.[Słowiński, 2008, s. 102]Podczas tworzenia efektywnego i rozsądnego programu logistyki dystrybu-cji należy pamiętać o obsłudze klienta, która stała się głównym pojęciem nowo-czesnej logistyki. Podstawową zasadą działalności logistyki dystrybucji, pod-kreślającą znaczenie obsługi klienta jest dysponowanie właściwym produktem
[ Pobierz całość w formacie PDF ]