[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Aleksander DumasDama KameliowaMoim zdaniem tworzy� nowe postacie mo�na jedynie wtedy, gdy posiada si�wielostronn� znajomo�� ludzi, podobnie jak m�wi� jakim� j�zykiem mo�na jedyniewtedy, gdy si� go uprzednio powa�nie studiowa�o. Nie b�d� jeszcze w tym wieku,kiedy si� tworzy, zadawalam si� opowiadaniem. Zapewniam wi�c czytelnika, �e tahistoria jest prawdziwa i �e z wyj�tkiem bohaterki wszystkie osoby dzia�aj�cejeszcze �yj�. Zreszt� s� w Pary�u �wiadkowie, kt�rzy mogliby potwierdzi�wi�kszo�� fakt�w, jakie tu zebra�em, gdyby moje �wiadectwo nie by�owystarczaj�ce. Niezwyk�y zbieg okoliczno�ci sprawi�, �e tylko ja mog�em jeopisa�, gdy� tylko ja by�em wtajemniczony w szczeg�y ko�cowe, bez kt�rych niespos�b by�oby stworzy� opowie�ci ciekawej i pe�nej. Oto jak dowiedzia�em si� otych szczeg�ach. Dwunastego marca 1847 roku przeczyta�em na ulicy Laffittewielki ��ty afisz, donosz�cy o wyprzeda�y mebli i rzadkich przedmiot�w zbytku.Licytacja ta by�a nast�pstwem zgonu. Afisz nie wymienia� nazwiska osoby zmar�ej,licytacja mia�a si� odby� przy ulicy d'Antin nr 9, dnia szesnastego, mi�dzygodzin� dwunast� a pi�t�. Afisz zawiadamia� poza tym, �e w dniach trzynastym iczternastym mo�na obejrze� apartament i meble. By�em zawsze amatorem rzadko�ci.Postanowi�em skorzysta� z okazji, cho�bym mia� tylko obejrze� wystawione rzeczy,nic nie kupuj�c. Nazajutrz uda�em si� na ulic� d'Antin nr 9. Mimo wczesnejgodziny w apartamencie znajdowali si� ju� zwiedzaj�cy i zwiedzaj�ce, kt�re,jakkolwiek przyby�y w�asnymi eleganckimi powozami, ubrane w aksamity i kaszmiry,oczami pe�nymi zdumienia i nawet podziwu ogl�da�y zbytek wystawiony na pokaz.P�niej poj��em �w podziw i zdumienie, ledwo bowiem zacz��em si� rozgl�da�,przekona�em si� bez trudno�ci, �e jestem w mieszkaniu kobiety lekkich obyczaj�w.Ot�, je�eli jest co�, co panie z towarzystwa pragn� przede wszystkim zobaczy� -a by�y tam w�a�nie panie z towarzystwa - s� to mieszkania owych kobiet, kt�rejad�c powozem obryzguj� b�otem ich powozy, kt�re podobnie jak one maj� sw� lo��w Operze i Komedii W�oskiej i kt�re popisuj� si� w Pary�u zuchwa�� jaskrawo�ci�urody, klejnot�w i skandal�w. Ta, w kt�rej mieszkaniu si� znajdowa�em, ju� nie�y�a: najbardziej cnotliwe kobiety mog�y zatem wkroczy� do jej pokoju. �mier�oczy�ci�a powietrze tego wspania�ego lupanaru, a zreszt� owe panie mog�y w raziepotrzeby usprawiedliwia� si� tym, �e przyby�y na licytacj�, nie wiedz�c, dokogo. Przeczyta�y afisze, chcia�y obejrze� to, co one zapowiada�y, i zawczasudokona� wyboru. Nic prostrzego, a to nie przeszkadza�o im wcale tropi� poprzezwszystkie wystawione cuda �lad�w �ycia kurtyzany, o kt�rym opowiadano im zapewnewiele dziwnych rzeczy. Niestety, tajemnice zmar�y wraz z bogini� i mimonajlepszej woli panie z towarzystwa mog�y wytropi� jedynie to, co przeznaczonona sprzeda� po zmar�ej lokatorki, a nic z tego, co by�o na sprzeda� za jej�ycia. Zreszt�, mo�na tu by�o porobi� sprawunki. Umeblowanie zadziwia�owspania�o�ci�. Meble Boule'a z r�anego drewna, wazony z sewrskiej i chi�skiejporcelany, figurki saskie, welury i koronki - niczego nie brakowa�o.Przechadza�em si� po mieszkaniu pod��aj�c za szlachetnie urodzonymi, kt�rezaspokaja�y sw� ciekawo��. Chcia�em ju� wej�� za nimi do pokoju obitego persk�tkanin�, gdy one wysz�y stamt�d prawie natychmiast, u�miechaj�c si� i jakbywstydz�c si� swej ciekawo�ci. Z tym wi�kszym zainteresowaniem wszed�em dopokoju. By�a to gotowalnia, ozdobiona najbardziej wyszukanymi drobiazgami, gdzierozrzutno�� zmar�ej osi�gn�a, rzek�by�, sw�j szczyt. Na wielkim stole, stoj�cymwzd�u� �ciany, po�yskiwa�y wszystkie skarby Aucoca i Odiota. We wspania�ejkolekcji wszystkie przedmioty, tak nieodzowne dla kobiety tego autoramentu, by�ywy��cznie ze z�ota lub srebra. A przecie� kolekcja ta musia�a powstawa�stopniowo, za� �r�d�em jej by�a nie jedna chyba i nie ta sama mi�o��. Ja,kt�rego nie gorszy� widok gotowalni kurtyzany, bawi�em si� ogl�daniemdrobiazg�w, i to wszelakich. Niebawem spostrzeg�em, �e wszystkie pi�kniecyzelowane przybory zdobne s� w rozmaite inicja�y i zgo�a odmienne korony.Patrzy�em na te przedmioty, z kt�rych ka�dy reprezentowa� w moich oczachsprzedajno�� biednej dziewczyny, i m�wi�em sobie, �e B�g by� jeszcze �askaw dlaniej, skoro nie dopu�ci� do tego, by dosi�g�a j� normalna kara, i pozwoli� jejumrze� w zbytku i przepychu, nim przysz�a staro��, pierwsza �mier� kurtyzany.Albowiem c� jest bardziej �a�osne ni� rozpustna staro��, zw�aszcza je�li chodzio kobiet�? Wyzuta z wszelkiej godno�ci, nie budzi �adnego zaciekawienia. Wiecznapokuta nie z racji �le obranej drogi, lecz z�ej kalkulacji i marnotrawstwapieni�dzy, jest jedn� z najbardziej zasmucaj�cych rzeczy, z jakimi mo�na si�spotka�. Zna�em pewn� kurtyzan�, kt�rej pozosta�a tylko c�rka, prawie r�wniepi�kna jak jej matka w latach m�odo�ci, je�li wierzy� jej wsp�czesnym. Biednadziewczyna, kt�rej matka m�wi�a: "Jeste� moj� c�rk�" jedynie po to, aby kaza��ywi� si� na staro��, tak jak ona �ywi�a j� w dzieci�stwie. To biedne stworzeniekt�remu na imi� by�o Ludwika, pos�uszne matce, sprzedawa�o si� bez ch�ci, beznami�tno�ci i przyjemno�ci, uprawiaj�c ten zaw�d jak ka�dy inny, gdyby kto�wyuczy� j� zawodu. Przedwcze�nie i stale uprawiana rozpusta zgasi�a w tejchorowitej dziewczynie �wiadomo�� dobra i z�a, kt�r� mo�e i otrzyma�a od Boga,ale kt�rej nikomu nie przysz�o na my�l rozwin��. Nigdy nie zapomn� tej m�odejdziewczyny, kt�ra zjawia�a si� na bulwarach prawie co dzie� o tej samej porze.Matka towarzyszy�a jej zawsze i tak niedost�pnie, jak zwykle matki towarzysz�swym c�rkom. By�em w�wczas m�ody i skory do przyj�cia �atwej moralno�ci mojejepoki. Przypominam sobie jednak, �e obraz tej skandalicznej "opieki" przejmowa�mnie pogard� i niesmakiem. Dodajmy, �e nigdy �adna twarz dziewicy nie tchn�atak� niewinno�ci�, takim wyrazem melancholijnej bole�ci. Mo�na by powiedzie�:posta� Rezygnacji. Pewnego dnia twarz dziewczyny rozja�nia�a si�. W mrokuwyuzdania, kt�rego program uk�ada�a matka, wyda�o si� grzesznej istocie, �e B�gzes�a� jej szcz�cie. Ostatecznie, czemu� to B�g, kt�ry nie obdarzy� j� si��,mia�by j� zostawi� bez pocieszenia, zdan� na d�wiganie bolesnego ci�aru �ycia?Pewnego wi�c dnia spostrzeg�a, �e jest w ci��y, i to, co by�o w niejbezgrzeszne, zadrga�o z rado�ci. Dziwne s� drogi, na kt�rych dusza szukaschronienia. Ludwika czym pr�dzej podzieli�a si� z matk� radosn� nowin�. Wstydpowiedzie� - a przecie� nie lubuj�c si� w rozwa�aniach o moralno�ci, opowiadamywydarzenie prawdziwe, kt�re lepiej mo�na by�oby przemilcze�, gdyby�my nies�dzili, �e nale�y od czasu do czasu ukazywa� m�cze�stwo istot pot�pionych bezwys�uchania i skazanych na pogard� bez s�du - wstyd zatem powiedzie�, ale matkaodrzek�a c�rce, �e ledwo im starcza na dwie osoby, c� dopiero, gdy b�dzie ichtroje, �e takie dzieci s� niepotrzebne i �e ci��a to tylko strata czasu.Nazajutrz po�o�na, o kt�rej mo�na tylko powiedzie�, �e by�a przyjaci�k� matki,odwiedzi�a Ludwik�. Dziewczyna pole�a�a kilka dni w ��ku i wsta�a bardziejjeszcze blada i s�aba ni� dawniej. W trzy miesi�ce p�niej kto� zlitowa� si� nadni� i postanowi� j� uleczy� moralnie i fizycznie. Ostatni wstrz�s by� jednakzbyt dotkliwy i Ludwika umar�a na skutek poronienia. Matka �yje jeszcze, alejak, B�g raczy wiedzie�. Historia ta przypomnia�a mi si� wtedy, gdy ogl�da�emprzedmioty ze srebra. Wszelako na tych rozmy�laniach czas jako� musia� up�yn��,bo w mieszkaniu nie by�o ju� nikogo poza mn� i dozorca, kt�ry stoj�c przydrzwiach �ledzi� uwa�nie, czy czego� nie pr�buj� ukra��. Podszed�em dopoczciwca, kt�remu przysparza�em tylko niepokoju. - Prosz� pana - rzek�em - czynie m�g�by mi pan powiedzie�, jak nazywa�a si� osoba, kt�ra tu mieszka�a? -Panna Ma�gorzata Gautier. Zna�em t� dziewczyn� z widzenia i z nazwiska. - Jakto? - odpowiedzia�em dozorcy. - Ma�gorzata Gautier umar�a? - Tak, prosz� pana. -Kiedy� to? - Chyba ze trzy tygodnie temu. - A czemu pozwolono ogl�da�mieszkanie? - Wierzyciele s� zdania, �e to mo�e podnie�� ceny wystawionychprzedmiot�w. Osoby zwiedzaj�ce mog� zawczasu zobaczy�, jaka jest warto�� tkanini mebli. Rozumie pan, to zach�ca do kupna. - A wi�c ona mia�a d�ugi? - O, i toniema�e, prosz� pana. - Ale licytacja zapewne je pokryje? - Tak, i to znadwy�k�. - A komu przypadnie ta nadwy�ka? - Jej rodzinie. - Ma wi�c rodzin�? -Podobno. - Dzi�kuj� panu. Dozorca sk�oni� si�, uspokojony co do moich intencji.Wyszed�em. "Biedna dziewczyna! - m�wi�em sobie wracaj�c do domu. - Umar�a chybaw opuszczeniu, bo w jej �wiecie ma si� przyjaci� tak d�ugo, jak d�ugo ma si�zdrowie." I mimo woli litowa�em si� nad losem Ma�gorzaty Gautier. Mo�e to si�wyda �mieszne wielu ludziom, musz� jednak wyzna�, �e mam niewyczerpan�pob�a�liwo�� dla kurtyzan, pob�a�liwo��, kt�rej nigdy nie usi�owa�em podda�dyskusji. Kt�rego� dnia, id�c do prefektury, aby odebra� paszport, ujrza�em najednej z przyleg�ych ulic dziewczyn� prowadzon� przez dw�ch �andarm�w. Nie wiem,czym ta dziewczyna zawini�a, tyle tylko mog� powiedzie�, �e p�aka�a gorzkimi�zami, tul�c do siebie i ca�uj�c kilkunastomiesi�czne dziecko, z kt�rym wskutekaresztowania musia�a si� rozsta�. Od owego dnia nie umiem ju� gardzi� kobiet�,kt�r� oceni�em jedynym tylko spojrzeniem. II Licytacja by�a wyznaczona naszesnastego marca. Dzie� przerwy mi�dzy zwiedzaniem apartamentu a licytacj� mia�pozwoli� tapicerom zdj�� obicia, firanki itp. W owym czasie wr�ci�em z podr�y.Rzecz oczywista, �mier� Ma�gorzaty nie by�a jedn� z wielkich nowin, jakieprzyjaciele komunikuj� natychmiast temu, kto powr�ci� do stolicy wiadomo�ci.Ma�gorzata by�a �adna, o ile jednak wytworne �ycie tych pa� robi wiele szumu, otyle �mier� ich przechodzi bezg�o�nie. S� to s...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]