[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Dyplomacja Wielostronna
DYPLOMACJA WIELOSTRONNA:
· to część składowa całej dyplomacji.
· Służy państwom do reprezentacji i rokowań oraz osiągania celów na arenie międz.
· Obejmuje zarówno politykę państwa w stosunkach z innymi podmiotami oraz zespoły ludzi ją realizującą i wszystkie funkcje wynikające z traktatowego i zwyczajowego prawa miedz.
· Dostarcza norm i metod służących współpracy i przezwyciężaniu różnic w podejściu do problemów miedz.
· Pojawienie się jej nastąpiło późno, związane było z siecią powiązań regionalnych i globalnych.
· Cechą odróżniającą dyplomację W od dwustronnej jest środowisko, w którym ona funkcjonuje i które determinuje jej specyfikę, możliwości, zakres, funkcje.
Płaszczyzną działania dyplomacji 2- stronnej są relacje miedzy dwoma państwami, dyplomacja wielostronna bazuje na obszarach z większą liczbą państw, które wymagają uzgodnień w ramach kontaktów multilateralnych.
· Najstarszym forum DW są konferencje pokojowe i zjazdy monarchów lub spotkania przedstawicieli państw, mających na celu podjęcie wielostronnej współpracy.
· Kongres Paryski (1856), który zakończył wojnę krymską i kongres Berliński (1878) uregulowały tzw. Kwestię wschodnią Turcji.
· Liga Narodów stworzyła nowe forum dla dyplomacji wielostronnej.
KONFERENCJE MIEDZYNARODOWE:
· Jako ważna forma współpracy wielostronnej
· Stanowią dogodne miejsce załatwiania spraw i rozwiazywania problemów
· Duża elastyczność składu i problemów, którymi mogą się zajmować.
· Wymagają stałych, instytucjonalnych form współpracy- tą rolę pełnią organizacje Międzynarodowe
Podział konferencji międzynarodowych:
a. Deliberacyjne – spotkania miedz. Których celem jest ocena sytuacji w zakresie budowy zaufania i bezpieczeństwa miedz. To np. Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie ( KBWE, zwołana 1972 r. w wyniku PL inicjatywy),
b. Konstytutywne – fora przygotowujące różnego typu projekty konwencji miedz. I dot. Kwestii rozbrojeniowych, począwszy do I konferencji Pokojowej w Hadze z 1899- uchwalono tam rezolucję wyzywającą wszystkie państwa europ. Do ograniczenia sił zbrojnych oraz rezygnacji z nowych środków bojowych (gazów trujących). Np. Umowa Poczdamska – z 2 sierpnia 1945 roku stanowiąca podstawę ładu pokojowego po klęsce Niemiec i ich sojuszników. Konwencja Wiedeńska o stos.dypl. z 18 kw. 1961, Konwencja Wiedeńska o stos. Konsularnych z 24 kw 1963, Konwencja Wiedeńska o prawie traktatów z 22 maja 1969 roku.
c. Deklaracyjne- to wielostronne spotkania państw , które poświęcone są przyszłości. Państwa dokonują analizy sytuacji, formułują program współpracy, pomocy, rozwiązują problemy krajów rozwijających się np. głód, niedorozwój gosp. Np. szczyt państw w Rio de Janeiro z 1996 roku. Poświęcony zrównoważonemu rozwojowi świata.
„ konferencje przeglądowe”- odnoszą się do spotkań przedstawicieli państw stron konwencji międz., gł. Z zakresu problematyki rozbrojeniowej, którzy w określonych odstępach czasu (5-10 lat) dokonują swojej weryfikacji zobowiązań traktatowych.
ORGANIZACJE MIEDZYNARODOWE:
· Pierwszymi organizacjami o charakterze miedz. Były komisje regulujące żeglugę na rzekach miedz. Np. Komisja Środkowego Renu utworzona przez FR i Niemcy w 1804 roku.
· Kolejno powołano do życia w 1856 roku MIEDZYNARODOWĄ UNIĘ TELEGRAFICZNĄ , a w 1874 ŚWIATOWY ZWIAZEK POCZTOWY.
· W XX wieku pojawiły organizacje o profilu ogólnym, dysponujące kompetencjami w różnych sferach.
· Pewne konferencje miedz, które wypełniły już swoje zadania często zmieniają się w OM np. GATT, stała się Światową Organizacją Handlu (WTO).
· W relacjach z OM państwa posługują się swymi organami wew. Lub zew. Wewnętrzne to głowy państw, szef rządu, msz. Zewnętrzne to delegacje, misje specjalne i stałe przedstawicielstwa.
ü DELEGACJE- najstarsza forma utrzymania przez państwa kontaktów wielostronnych. Reprezentują państwa i ich władców na zjazdach, konferencjach. Jest to instrument skuteczny i reprezentatywny.
HASKA KONFERENCJA POKOJOWA:
· PIERWSZA Z 1899- była forum regionalnym, na którym spotkali się przedstawiciele 26 państw, gł. Europ.
· DRUGA Z1907- miała charakter uniwersalny, wzięli w niej udział reprezentanci 44 państw w tym USA i kraje Ameryki Łac.
Na konferencjach tych sugerowano się zasadą suwerennej równości all państw uczestników, łamiąc w ten sposób monopol wielkich mocarstw europ. Stanowiły ważny precedens , otworzyły nową erę we współpracy miedz. Ułatwiły powstaniec LN i ONZ.
ORGANIZACJE MIĘDZYPAŃSTWOWE/ MIĘDZYRZĄDOWE- Grupa organizacji międz. Zrzeszających państwa. Stanowią one ośrodki podejmowania decyzji, wpływają na rozwój SM, kształtują porządek międz., wpływają na sposób zachowania się państw i ich procesy decyzyjne.
Dzieli się je na :
a. Organizacje o celach ogólnych
b. Organizacje wyspecjalizowane
MIĘDZYNARODOWE ORGANIZACJE POZARZĄDOWE- zrzeszają osoby fizyczne i prawne, stowarzyszenia, instytucje.
Funkcje organizacji międzynarodowych:
a. Ułatwiają państwom kształtowanie zasad współpracy międz. I inicjowanie porozumień miedz.
b. Umożliwiają wszystkim państwom niezależnie od ich wielkości i znaczenia branie udziału w podejmowaniu i wypracowywaniu decyzji, kształtujących porządek miedz.
c. Wpływają na realizację podjętych uchwał i decyzji przez państwa członkowskie.
d. Stanowią ważne forum dla formułowania wielostronnych regulacji pr. Dot. Dostępu do mórz i oceanów, przestrzeni powietrznej, kosmicznej. Nie pozwalają na ich zawłaszczanie przez inne państwo.
Różne podejścia dot. Organizacji międzynarodowych:
a. Liberałowie- OM stanowią płaszczyznę lepszego zrozumienia wzajemnych interesów, osiągania nowych wartości i zdobywania korzyści płynących ze współpracy miedz. Są ważnymi instrumentami, promującymi idee ekonomicznego liberalizmu i internacjonalizmu. Wywierają wpływ na instytucjonalizację gospodarki liberalnej i zaszczepianie wartości demokratycznych w SM.
b. Realiści- OM nie wywierają znacznego wpływu na SM, są to słabe instytucje służące wypracowywaniu porozumień dot. Różnych aspektów SM.
c. Neomarksiści- małe znaczenie OM w polityce globalnej, wiodącą role i tak odgrywają mocarstwa kapitalistyczne, które stanowią jądro świata, a kraje rozwijające się zepchnięte są na peryferie.
ONZ
· Organizacja narodów zjednoczonych
· 24 październik 1945 rok
· Koalicja 46 państw sojuszniczych, które 1 stycznia podpisały Deklarację Waszyngtońską, wyrażającą gotowość użycia wszystkich znajdujących się w posiadaniu środków pokonania państw osi, czyli N,WŁ, Jap.
· Zastąpiło LN
· Cel: ochrona przyszłych pokoleń od wojny
· To najbardziej uniwersalna organizacja polityczna, zrzeszająca państwa
· Statutem jest Karta Narodów Zjednoczonych.
· W myśl rozdziału I- cele i zasady w nim zawarte sa nadrzędnymi celami i zasadami postepowania państw w SM
· Karta ta kodyfikuje główne zasady SM tj. suwerenna równość all państw, zakaz stosowania siły,
· Karta nakłada na państwa członkowskie obowiązek załatwiania swoich spraw w drodze pokojowej, wszelkimi możliwymi środkami.
· ONZ to ważne forum współpracy na rzecz rozwiązywania międz. problemów ekon., społ, kult., oraz promowanie poszanowania praw człowieka i podstawowych wolności.
· ONZ uczestniczyła w rozwiązywaniu nieomal wszystkich ważniejszych spraw miedz. W sferze polit, ekon,społ,kult.
· System ONZ dostarcza krajom rozwijającym się stałą pomoc gosp, fin, technolog.
· Przyczynia się: w walce o prawa człowieka, tworzeniu norm pr i monitorowaniu działalności państw, oddziałuje korzystnie na promocję praw ludzkich i ochronę międz., piętnuje łamanie tych praw.
System Narodów Zjednoczonych:
· zgromadzenie ogólne
· Rada Bezpieczeństwa
· Rada gosp. I społ.
· Rada powiernicza
· Miedz. Trybunał Spr.
· Sekretariat
· ONZ-owskie programy i fundusz tj. UNICEF,UNDP
· agencje : UNESCO< FAO< WHO
· powiązane organizację tj. Międzynarodowa Agencja Energii Atomowej- IAEA, WHO,
Organy UNII Europejskiej
· wśród organów UE, współpracę i realizacje polityki unijnej stanowią :
a. Rada Europejska- jako organ najważniejszy
b. Rada Unii Europejskiej
c. Komisja Europejska
d. Parlament Europ. (rzadziej)
Stanowią płaszczyznę działania dla dyplomacji wielostronnej.
„ DYPLOMACJA STOWARZYSZENIOWA”:
· Główne elementy DS.: ramy instytucjonalne i traktatowe, regularne okresy spotkania przywódców politycznych i rządowych, pewne ustalone przedsięwzięcia w zakresie koordynacji polityki i kierunki rozwoju współpracy gosp., prorozwojowej i finansowej.
· Koncepcja DS. rozszerza rozumienie DW,
· Przykład jako forum dyplomacji wielostronnej jest UE.
„KOMPETENCJE UE”
a. Wyłączne UE- powstają gdy państwa członkowskie przekazały jej część swoich kompetencji w formie wspólnego porozumienia traktatowego lub w wyniku realizacji 1 z zadań traktatowych UE.
b. Konkurencyjne UE- mogą być realizowane przez państwa członkowskie jak i przez Komisję UE. Gdy : państwa członkowskie maja kompetencje tylko do czasu podjęcia działań przez Komisję lub gdy zachowują swoje kompetencje jeśli Komisja podjęła już działanie.
Kompetencje UE w stosunkach zew. określają postanowienia TRAKTATU O UTWORZENIU WSPÓLNOTY EUROPEJSKIEJ- Komisja jest zobowiązania do utrzymywania stosunków z ONZ i jej organizacjami oraz Radą Europy lub OECD.
KONFERENCJE TRADYCYJNE A SESJE ORGANIZACJI MIĘDZYNARODOWYCH:
· Konferencje starego typu zwoływane przez poszczególne państwa lub grupy państw np. Konferencja Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, organizowane w określony celu, majace odrębny porządek dzienny, unikatową strukturę , regulamin, tryb pracy.
· Konferencje zwoływane przez organizacje międz.- zadania określone indywidualnie.
· Sesje OM- to forum wielostronne, omawia się sprawy leżące w kompetencji danej organizacji..
Państwa są reprezentowane przez upełnomocnione delegacje. Delegacje są wysyłane zgodnie z przepisami i decyzjami danej organizacji. O doborze i składzie decyduje państwo wysyłające. Państwo wysyłające musi dostosować liczebność i charakter delegacji do struktury zawartej w statucie czy regulaminie organizacji.
Regulamin ONZ przewiduje 5 delegatów i 5 zastepców.
„ MISJE SPECJALNE”:
· Wysłaniem kieruje głowa państwa lub szef rządu
· Wysłanie wynika z charakteru omawianych spraw w organizacjach
„ STAŁE PZREDSTAWICIELSTWA”:
· To zasadniczy element DW o ugruntowanej pozycji
· Musi zostać przedłożony przez stałego przedstawiciela list uwierzytelniający, który uprawnia go do reprezentacji państwa i wypełniania funkcji powierzonych mu przez organizację. Listy wystawia głowa państwa lub szef rządu lub MSZ.
CELE DYPLOMACJI WIELOSTRONNEJ:
· Działa w organizacjach miedz . i na konferencjach
· Obsługuje i ułatwia wielostronne kontakty
· Inicjuje i realizuje różne formy i zakres współpracy zespołowej
· Dzięki niech podejmowane są uchwały przez organizację miedz i decyzję przez konferencję
· Pomaga regulować wiele zagadnień i form współpracy miedz w różnych dziedzinach tj. gosp., nauka itp.
· Bez niej nie można byłoby zaspokajać potrzeb społeczeństwa w dziedzinie telekomunikacji, obrotu pocztowego itp.
· Rozwiązuje kluczowe problemy regionalne i globalne.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]