[ Pobierz całość w formacie PDF ]
26.3 – kartkówka z gramatyki
Cykl trenów powstał pod wpływem śmierci córki (1580) Jana Kochanowskiego – Urszuli
(Antyczny tren z założenia służył upamiętnieniu osobie zasłużonej) W trenach oprócz Urszuli bohaterem jest sam autor jako człowiek przeżywający kryzys religijny i światopoglądowy.
Klasyczny tren zbudowany jest z wprowadzenia, pochwały zmarłego, żalu po jego śmierci, napomnienia żyjących, aby przestali rozpaczać i pocieszenia. W „Trenach” Kochanowskiego pojedynczy tren skupia się na jednym elemencie. Ponadto jest wyjątkowy, ponieważ pokazuje, że ojciec po stracie dziecka może naprawdę głęboko cierpieć.
I-VIII – skupiają się na Orszulce
IX-XI – punkt kulminacyjny obrazujący kryzys wartości (wiary, wiary w Boga, wiary w filozofię)
XII-XVIII – stopniowe odbudowywanie światopoglądu, szukanie nowych wartości
XIX abo Sen – zamknięcie, podsumowanie, pokazuje w pełni odbudowany światopogląd twórcy
Tren IX jest wierszem sylabicznym (trzynastozgłoskowiec), przerzutnia, obecność rymów żeńskich, średniówka (7,6)
Utwór rozpoczyna się apostrofą do mądrości – wskazuje adresata. Zwraca się do mądrości, polemizuje z wcześniejszym podejściem do mądrości stoickiej. Okazuje się, że wydarzenie życiowe może zaburzyć to podejście, gdy traci ukochaną osobę. Podmiot liryczny był przekonany, że kierując się zasadą stoicyzmu nie będzie bał się śmierci, jednak tak nie jest. Człowiek w zderzeniu ze śmiercią reaguje tak samo jak inni, bez względu na swoją mądrość, odczuwa ból i cierpienie. Obwinia się o lata stracone na zdobywaniu wiedzy i mądrości, by stać się bardziej odpornym na cierpienie, choć w rzeczywistości to mu nie pomogło.
Tren XI
Wiersz sylabiczny, 13-zgłoskowy.
Podmiot ustosunkowuje się do słów Brutusa popierając je. Zgadza się z nimi.
Pobożność
Dobroć
Cnota
W wersach 1-8 z refleksji autora wyłania się świat rządzony bezlitosnym losem, przed którym nikt nie może uciec. Dosięgnie on każdego bez względu czy dobry, czy zły.
W wersach 9-14 podmiot liryczny mówi o ludziach, którzy są przekonani, że wiedza da im zapanować nad własnym losem, ludzi wyznających tę samą filozofię, co on sam kiedyś. Mówi o nich jako o osobach próbujących pojąć niepojęte dla prostaków, lecz nie są w stanie zauważyć własnej nieudolności – o humanistach.
Nastrój trenu jest nieco ironiczny i pesymistyczny, pełen żalu. Ironię odczytuję w słowach „A my rozumy swoje przedsię udać chcemy, Hardzi między prostaki, że nic nie umiemy.”, natomiast pesymizm widzę w początkowych wersach mówiących o niemożności człowieka do pokonania nieraz okrutnego losu.
Tren XVI
strofa: 11 sylab i 5, ze średniówką po piątej sylabie.
Przerzutnie z 3 wersu na czwarty.
Podmiot liryczny podtrzymuje temat o niewiedzy ludzkiej. Uważa, że trudno zastosować swoje rady do swojego życia, nawiązuje do historii Cycerona.
Aluzja literacka – niejawne nawiązanie do jakiegoś utworu, odwołanie do niego.
Mówi, że nie mamy się wypowiadać na tematy, o których nie mamy pojęcia, że powinniśmy umieć dostosować się do własnych rad. O tym, że człowiek nie jest w stanie pozostać zupełnie niewrażliwym i obojętnym na los i prosi czas o uleczenie ran.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]