[ Pobierz całość w formacie PDF ]
INSTYTUT GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI i ENERGI¥
POLSKIEJ
AKADEMII
NAUK
—
KRAKÓW
S
TUDIA
,R
OZPRAWY
,M
ONOGRAFIE
164
Praca zbiorowa pod redakcj¹
Rados³awa Tarkowskiego
POTENCJALNE STRUKTURY GEOLOGICZNE
DO SK£ADOWANIA CO
2
W UTWORACH MEZOZOIKU NI¯U POLSKIEGO
(CHARAKTERYSTYKA ORAZ RANKING)
WYDAWNICTWO INSTYTUTU GOSPODARKI SUROWCAMI MINERALNYMI
I ENERGI¥ PAN • KRAKÓW • 2010
KOMITET REDAKCYJNY
prof. dr hab. in¿. Eugeniusz Mokrzycki (redaktor naczelny serii)
dr hab. in¿. Lidia Gawlik (sekretarz redakcji)
doc. dr hab. in¿. Zenon Pilecki
doc. dr hab. in¿. Wojciech Suwa³a
dr in¿. Alicja Uliasz-Bocheñczyk
RECENZENCI
prof. dr hab. in¿. Aleksander Garlicki
dr hab. Piotr Karnkowski
AUTORZY
dr Lidia Dziewiñska
prof. dr hab. in¿. Sylwester Marek
dr hab. in¿. Rados³aw Tarkowski
dr hab. in¿. Barbara Uliasz-Misiak
ADRES REDAKCJI
31-261 Kraków, ul. Józefa Wybickiego 7
tel. 12-632-33-00, fax 12-632-35-24
Redaktor Wydawnictwa: mgr Danuta Nikiel-Wroczyñska
Redaktor techniczny: Barbara Sudo³
©
Copyright by Autorzy
©
Copyright by Instytut Gospodarki Surowcami Mineralnymi i Energi¹ PAN – Wydawnictwo
Kraków 2010
Printed in Poland
ISSN 1895-6823
ISBN 978-83-60195-73-4
Spis treœci
Wstêp (
Rados³aw Tarkowski
) ......................................................................................................
5
1.
Dotychczasowe wyniki badañ (
Rados³aw Tarkowski
) ...........................................................
7
2.
Ogólne rysy budowy tektonicznej i poziomów zbiornikowych kompleksu
cechsztyñsko-mezozoicznego w pomorskim i kujawskim segmencie bruzdy œródpolskiej
(
Sylwester Marek, Lidia Dziewiñska
) ....................................................................................
11
2.1.
Rozpoznanie geologiczno-geofizyczne .......................................................................
11
2.2.
Struktury tektoniczne ...................................................................................................
12
2.3.
Potencjalne poziomy zbiornikowe dla podziemnego sk³adowania CO
2
.......................
14
3.
Potencjalne struktury geologiczne do sk³adowania CO
2
(
Sylwester Marek, Rados³aw Tarkowski, Lidia Dziewiñska
) ..................................................
16
3.1.
Niecka brze¿na (p³ocka i pomorska) ............................................................................
21
3.1.1.
Antyklina Bielska–Bodzanowa (tab. 2, rys. 5, 6) .............................................
21
3.1.2.
Antyklina Bys³awia (tab. 3, rys. 7) ..................................................................
25
3.1.3.
Antyklina Che³m¿y–Kijewa (tab. 4, rys. 8) .....................................................
27
3.1.4.
Antyklina Dzier¿anowa (tab. 5, rys. 9) ............................................................
30
3.1.5.
Antyklina (poduszka solna) Gostynina (tab. 6, rys. 10) ...................................
32
3.1.6.
Antyklina Kamionek (tab. 7, rys. 11) ...............................................................
35
3.1.7.
Antyklina Koszalina (tab. 8, rys. 12) ...............................................................
38
3.1.8.
Antyklina Lipna (tab. 9, rys. 13) ......................................................................
41
3.1.9.
Antyklina Sierpca (tab. 10, rys. 14) .................................................................
43
3.1.10. Antyklina Sochaczewa (tab. 11, rys. 15) .........................................................
46
3.1.11. Antyklina Wierzchowa (tab. 12, rys. 16) .........................................................
48
3.1.12. Antyklina Wyszogrodu (tab. 13, rys. 17) .........................................................
51
3.1.13. Antyklina ¯yrowa–Czachówka (tab. 14, rys. 18) ............................................
52
3.2.
Niecka szczeciñsko-³ódzka ..........................................................................................
55
3.2.1.
Antyklina (poduszka solna) Chabowa (tab. 15, rys. 19) ...................................
55
3.2.2.
Antyklina (poduszka solna) Choszczna (tab. 16, rys. 20) .................................
58
3.2.3.
Antyklina Huty Szklanej (tab. 17, rys. 21) .......................................................
60
3.2.4.
Antyklina (poduszka solna) Janowca (W¹growca) (tab. 18, rys. 22) ................
62
3.2.5.
Antyklina (s³up solny) Lutomierska (tab. 19, rys. 23) ......................................
65
3.2.6.
Antyklina (poduszka solna) Marianowa (tab. 20, rys. 24) ................................
68
3.2.7.
Antyklina (s³up solny) Oœwina (tab. 21, rys. 25) ..............................................
70
3.2.8.
Antyklina (s³up solny) Ponêtowa (tab. 22, rys. 26) ..........................................
72
3.2.9.
Antyklina (s³up solny) Strzelna (tab. 23, rys. 27) .............................................
75
3.2.10. Antyklina (poduszka solna) Suliszewa (tab. 24, rys. 28) ..................................
77
3.2.11. Antyklina (poduszka solna) Trzebie¿y (tab. 25, rys. 29) ..................................
79
4
3.2.12. Antyklina (poduszka solna) Trzeœniewa (tab. 26, rys. 30) ...............................
81
3.2.13. Antyklina (poduszka solna) Turka (tab. 27, rys. 31) ........................................
83
3.2.14. Antyklina (poduszka solna) Tuszyna (tab. 28, rys. 32) ....................................
85
3.2.15. Antyklina (s³up solny) Wartkowic (Poddêbic) (tab. 29, rys. 33) ......................
87
3.3.
Wa³ pomorsko-kujawski ..............................................................................................
90
3.3.1.
Antyklina (poduszka solna) Brzeœcia Kujawskiego (tab. 30, rys. 34) ...............
90
3.3.2.
Antyklina (poduszka solna) Debrzna (tab. 31, rys. 35) ....................................
93
3.3.3.
Antyklina (poduszka solna) Je¿owa (tab. 32, rys. 36) ......................................
95
3.3.4.
Antyklina (poduszka solna) Konar (Radziejowa) (tab. 33, rys. 37) ..................
98
3.3.5.
Antyklina (poduszka solna) Koronowa (tab. 34, rys. 38) .................................
102
3.3.6.
Antyklina (poduszka solna) Orze³ka (tab. 35, rys. 39) .....................................
104
3.3.7.
Antyklina (poduszka solna) Rokity (tab. 36, rys. 40) .......................................
106
3.3.8.
Antyklina (poduszka solna) Zaosia (tab. 37, rys. 41) .......................................
108
4.
Ranking struktur do podziemnego sk³adowania CO
2
zlokalizowanych na Ni¿u Polskim
(
Barbara Uliasz-Misiak, Rados³aw Tarkowski
) ....................................................................
112
4.1.
Przegl¹d kryteriów stosowanych do typowania i rankingu miejsc geologicznego
sk³adowania CO
2
.........................................................................................................
112
4.2.
Ranking potencjalnych struktur do sk³adowania CO
2
w mezozoicznych poziomach
wodonoœnych ..............................................................................................................
115
4.3.
Potencjalne struktury do podziemnego sk³adowania CO
2
w odniesieniu
do najwiêkszych emitentów .........................................................................................
119
Podsumowanie (
Rados³aw Tarkowski
) ........................................................................................
124
Literatura ....................................................................................................................................
126
Wykaz wybranych dokumentacji otworów wiertniczych ......................................................
131
Wykaz wybranych dokumentacji prac sejsmicznych ............................................................
134
Potencjalne struktury geologiczne do sk³adowania CO
2
w utworach mezozoiku
Ni¿u Polskiego (charakterystyka oraz ranking) – Streszczenie ..............................................
135
Potential geological structures to CO
2
storage in the Mesozoic Polish Lowlands
(characteristics and ranking) – Abstract .................................................................................
137
Wstêp
Wychwytywanie i sk³adowanie dwutlenku wêgla (CCS) w górotworze wymaga roz-
poznania g³êbokich struktur geologicznych, które bêd¹ zdolne pomieœciæ odpowiedni¹ iloœæ
gazu w sposób bezpieczny i zapewniaj¹cy jego trwa³e uwiêzienie. Implementowana Dy-
rektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/31/WE z dnia 23 kwietnia 2009 r. w sprawie
geologicznego sk³adowania dwutlenku wêgla przedstawia wskazania w zakresie wyboru
lokalizacji sk³adowisk. Odpowiednioœæ formacji (struktury) geologicznej do wykorzystania
na sk³adowisko CO
2
okreœlana jest przez charakterystykê i ocenê potencjalnego kompleksu
sk³adowania i otaczaj¹cej go przestrzeni (górotworu). Na sk³adowisko CO
2
nale¿y wybraæ
takie struktury geologiczne, w których sk³adowanie gazu nie niesie za sob¹ znacz¹cego
ryzyka wycieku i zagro¿enia dla œrodowiska lub zdrowia. Jednym z istotnych, pierwszo-
planowych elementów jest wskazanie odpowiednich struktur geologicznych do podziem-
nego sk³adowania CO
2
oraz ich wstêpna charakterystyka na podstawie istniej¹cych danych
geologiczno-z³o¿owych.
Wychodz¹c naprzeciw Dyrektywie oraz istniej¹cym potrzebom, zespó³ geologów i ge-
ofizyków z IGSMiE PAN podj¹³ siê opracowania wstêpnej charakterystyki potencjalnych
struktur geologicznych do sk³adowania CO
2
w utworach mezozoiku Ni¿u Polskiego. Opis
struktur poprzedzono analiz¹ literatury dotycz¹cej prezentowanej tematyki jak równie¿ uwa-
runkowañ geologicznych (rozpoznania geologiczno-geofizycznego, struktur tektonicznych,
potencjalnych poziomów zbiornikowych). Zasadnicza czêœæ pracy dotyczy charakterystyki
struktur w podziale na trzy jednostki geologiczne (niecka brze¿na, niecka szczeciñsko-
-³ódzka i wa³ pomorsko-kujawski) i zawiera podstawowe informacje ich dotycz¹ce, istotne
dla podziemnego sk³adowania dwutlenku wêgla. Tê czêœæ uzupe³niono przekrojami geolo-
gicznymi, tabelkami z podstawowymi parametrami geologiczno-z³o¿owymi oraz opisem
otworu wiertniczego przewiercaj¹cego strukturê. Opracowanie koñczy ranking rozwa¿a-
nych obiektów do podziemnego sk³adowania dwutlenku wêgla, w którym uwzglêdniono:
pojemnoœæ sk³adowania, parametry zbiornikowe, bezpieczeñstwo sk³adowania oraz lokali-
zacjê struktury w odniesieniu do emitenta tego gazu.
Wykorzystane w monografii materia³y by³y sukcesywnie zbierane i analizowane w ci¹gu
ostatnich kilku lat w IGSMiE PAN w ramach prac statutowych i projektów badawczych
(narodowych i UE). Czêœæ z nich by³a przedmiotem wczeœniejszych opracowañ. Prezento-
wane potencjalne struktury do sk³adowania CO
2
mog¹ stanowiæ punkt wyjœcia w poszuki-
waniu najlepszych miejsc do sk³adowania CO
2
dla du¿ych emitentów tego gazu w Polsce.
[ Pobierz całość w formacie PDF ]