[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Aleksander Dumas (Ojciec)
HRABIA MONTE CHRISTO
.............................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
.................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................
................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................
......................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
............................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
........................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
.................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
- 1 -
..............................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................
.............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
...........................
...............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
....................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................
................................................................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................
..........................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
........................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
......................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................
..............................................................................................................................
..............................................................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.....................................................................................................................................................................
..................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................
..........................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
- 2 -
...............................................................................................................................................................................
..............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
............................................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................................
...........................................................................................................................................................................
.......................................................................................................................................
...............................................................................................................................................................
...................................................................................................................................................
TOM I
1. POWRÓT DO MARSYLII
24 lutego roku 1815 strażnik morski z Notre Dame de la Garde zasygnalizował przybycie
trójmasztowca „Faraon", powracającego ze Smyrny przez Triest i Neapol.
Jak to zwykle w takich razach bywa, pilot portowy wyruszył niezwłocznie, opłynął zamek If i,
znalazłszy się między przylądkiem Morgion a wyspą Rion, przybił do burty statku. Wkrótce, zwykłym
znowu biegiem rzeczy, wały fortu Świętego Jana zaroiły się od ciekawych, albowiem przybycie statku
jest zawsze wielkim ewenementem dla marsylczyków — a zwłaszcza takiego jak „Faraon", będący
własnością jednego z miejscowych armatorów, zbudowany, otaklowany i załadowany w stoczniach
dawnej Focei.
A tymczasem statek się zbliżał; przepłynął szczęśliwie cieśninę pochodzenia wulkanicznego
dzielącą wyspy Calasareigne i Jaros, minął Pomegue — a choć szedł pod rozpiętymi marslami,
kliwrem i bezanem, posuwał się tak wolno i zdawał się go spowijać smutek tak osobliwy, że niejeden
spośród widzów, przeczuwając nieszczęście, zastanawiał się, jaki to wypadek mógł zdarzyć się na
pokładzie. Mimo to widzowie obeznani z nawigacją skonstatowali, że jeśli jakiś wypadek istotnie się
zdarzył, to owa katastrofa nie dotknęła bezpośrednio „Faraona" — wchodził on bowiem do portu jak
statek, którym kierowano wybornie; kotwica była przygotowana, wanty bukszprytu zluzowane, a obok
pilota, który sposobił się, by wprowadzić trójmasztowiec w wąską gardziel portu marsylskiego, stał
młodzieniec o gestach energicznych i żywym spojrzeniu; baczył pilnie na każdy ruch statku
i powtarzał każdy rozkaz pilota.
Nieokreślony niepokój, który nurtował ciżbę zalegającą wały Świętego Jana, tak jął doskwierać
jednemu z widzów, że człek ów nie mógł się doczekać, kiedy wreszcie statek zawinie do portu:
wskoczywszy w łódkę, rozkazał wypłynąć naprzeciw „Faraona" i przybił doń nie opodal zatoczki
Reserve.
Na widok owego mężczyzny młody żeglarz opuścił stanowisko obok pilota i zdejmując kapelusz
wsparł się o burtę statku.
Był to młodzieniec osiemnasto- albo dwudziestoletni, wysoki, szczupły, o pięknych czarnych oczach
i włosach jak heban; cała jego postać tchnęła spokojem i energią właściwą ludziom, którzy od
dzieciństwa przywykli walczyć z niebezpieczeństwem.
— Ach! to ty, panie Edmundzie! — zawołał mężczyzna z łódki — cóż to się wydarzyło i jakaż jest
przyczyna smutku, który panuje na pokładzie?
— Wielkie nieszczęście spadło na nas, panie Morrel! — odpowiedział młodzieniec — cios, który
ugodził mnie srogo: tuż pod Civitavecchia straciliśmy dzielnego kapitana Leclère.
— A ładunek? — spytał żywo armator.
— Przywieźliśmy go szczęśliwie, panie Morrel, i sądzę, że pod tym względem będziesz pan
kontent; ale nasz biedak, kapitan Leclère...
— Cóż mu się stało? — spytał armator z widoczną ulgą. — Cóżsię przydarzyło dzielnemu
kapitanowi?
— Nie żyje.
— Czyżby wpadł do morza, utonął?
- 3 -
— Nie, panie Morrel; zmarł wśród okropnych cierpień na zapalenie mózgu. — Po czym, zwracając
się do swoich ludzi:
— Hej! Hola — zawołał — wszyscy na stanowiska! Rzucamy kotwicę! Załoga, spełniła rozkaz. W
mgnieniu oka z dziesięciu ludzi, którzy się na nią
składali, rzuciło się do szotów, brasów, fałów, want i sztagów.
Młody żeglarz objął przelotnym spojrzeniem ludzi sposobiących się do wykonania manewru, a
upewniwszy się, że rozkazy będą wzorowo spełnione, wrócił do swojego rozmówcy.
— Jakiż miał przebieg ów nieszczęśliwy wypadek? — spytał armator, nawiązując do przerwanej
przed chwilą rozmowy.
— Mój Boże! zupełnie nieoczekiwany, proszę pana: kapitan Leclère wdał się w długą rozmowę z
komendantem portu w Neapolu, po czym opuścił miasto niezwykle podniecony; gorączka chwyciła go
następnej doby, a w trzy dni później już nie żył...
Pochowaliśmy go naszym obyczajem i spoczywa teraz nie opodal wyspy del Giglio, spowity w
hamak, a u stóp i w głowach uwiązaliśmy mu dwudziestosześciofuntowe pociski. Wdowa po kapitanie
otrzyma jego Krzyż Legii Honorowej i szpadę. Wartoż było — tu młodzieniec uśmiechnął się
melancholijnie — wojować przez dziesięć lat z Anglikami, żeby wreszcie umrzeć ot tak, zwyczajnie,
we własnym łóżku!
— Do diabła! Cóż chcesz, drogi panie Edmundzie — odparł armator, pocieszony, zda się, zupełnie
po tej stracie — wszyscy jesteśmy zwykłymi śmiertelnikami i trzeba, by starzy ustępowali miejsca
młodym; w przeciwnym bowiem razie o postępie nie byłoby mowy, a skoro zapewniasz mnie, że
ładunek...
— Nie poniósł żadnego szwanku, ręczę za to, panie Morrel. Możesz pan oszacować tę podróż
więcej niż na 25000 franków zysku..
„Faraon" minął właśnie Basztę Okrągłą:
— Gotuj się do zwijania marsli, kliwra i bezanżagla! — zawołał młody marynarz — żywo!
Rozkaz wykonano niemal tak szybko jak na okręcie wojennym.
— Luzuj! Zwijaj!
Zaledwie przebrzmiał ostatni rozkaz, a już opadły wszystkie żagle i statek jął się posuwać prawie
niedostrzegalnie, popychany tylko siłą rozpędu.
— Raczże pan wejść na pokład — rzekł Dantès widząc, jak armator się niecierpliwi — pański
buchalter, pan Danglars, wyszedł właśnie ze swej kajuty i udzieli wszelkich wyjaśnień, jakich pan
zapragniesz. Co do mnie, muszę czuwać nad zakotwiczeniem statku i żeby nie zapomniano o
oznakach żałoby.
Armator nie marudził ani chwili. Chwycił linę, którą rzucił mu Dantès, i ze zręcznością, mogącą,
przynieść zaszczyt wytrawnemu majtkowi, wspiął się po szczeblach przymocowanych do zewnętrznej
ściany pękatego kadłuba statku, podczas gdy Edmund, wracając do swych obowiązków zastępcy
kapitana, zrezygnował z dalszej rozmowy na korzyść pana Danglarsa, owego mężczyzny, co
wyszedłszy z kajuty, spieszył na spotkanie armatora.
Nowo przybyły miał mniej więcej dwadzieścia pięć lat. Obleśna jego fizjonomia zdradzała, że
płaszczył się przed zwierzchnikami, a podwładnych traktował z góry; był agentem kasowym, a że
stanowisko to samo przez się budzi odrazę wśród marynarzy, nie cieszył się sympatią załogi, która
okazywała mu tyleż niechęci, co życzliwości wobec Edmunda Dantèsa.
— No i cóż, panie Morrel — spytał Danglars — dowiedziałeś się już o nieszczęściu, prawda?
— Tak, tak. Biedny kapitan Leclère! Był dzielnym i uczciwym człowiekiem!
— A przede wszystkim znakomitym żeglarzem; zestarzał się żyjąc między wodą a niebem, jak
przystało człowiekowi, którego opiece poruczono interesy tak znakomitej firmy jak Dom Handlowy
Morrel i Syn — rzekł Danglars.
— A jednak — odparł armator, śledząc wzrokiem Dantèsa, który wyczekiwał na stosowny moment,
żeby rzucić kotwicę — a jednak wydaje mi się, iż niekoniecznie trzeba być starym marynarzem, aby,
jak pan utrzymujesz, znać dobrze swoje rzemiosło; spójrz pan, nasz przyjaciel Edmund komenderuje,
jakby nie potrzebował niczyich rad. Tak mi się przynajmniej wydaje.
— Owszem — rzekł Danglars, a w jego oczach, gdy spojrzał z ukosa na Edmunda, błysnął płomień
nienawiści — tak, młode to i zarozumiałe. Tuż po śmierci kapitana objął dowództwo, nie radząc się
nikogo, i zamiast wracać do Marsylii, tkwi! półtora dnia u brzegów Elby.
- 4 -
— Obejmując dowództwo — odpowiedział armator — spełnił tylko swój obowiązek jako zastępca;
źle natomiast postąpił tracąc półtora dnia u wybrzeży Elby, jeśli statek nie wymagał naprawy.
— „Faraon" miał się nie gorzej ode mnie, a takiego zdrowia jak moje życzę i panu, panie Morrel; ta
półtoradniowa zwłoka to czysty kaprys, chęć przespacerowania się na ląd i basta.
— Dantès — zawołał armator, zwracając się do młodzieńca — pozwólże pan do nas na chwilę!
— Proszę mi darować — odpowiedział Dantès — za chwilę będę mógł panu służyć.
Po czym, zwracając się do załogi:
— Rzucaj!
Kotwica upadła, łańcuch osunął się ze zgrzytem. Dantès nie zszedł ze stanowiska, mimo obecności
pilota, póki nie ukończono manewru, po czym dodał:
— Spuścić proporczyk do połowy masztu! Flaga do połowy masztu! Skrzyżować reje!
— Widzisz pan — odezwał się Danglars. — Dalibóg wydaje mu się, że jest kapitanem!
— Bo i jest nim — odpowiedział armator.
— Tak, brak mu tylko podpisu pana i pańskiego wspólnika, panie Morrel.
— Mój Boże, czemuż nie mielibyśmy powierzyć mu tego stanowiska? — rzekł armator. — Uważam,
że to chłopak na miejscu, a choć młody, wytrawny z niego marynarz.
Danglars zasępił się na moment.
— Wybaczysz mi pan, panie Morrel — powiedział Dantès podchodząc bliżej — teraz, gdy statek
stoi na kotwicy, jestem na pańskie rozkazy; zdawało mi się, żeś pan mnie wołał.
Danglars cofnął się o krok.
— Chciałem zapytać, co was właściwie zatrzymało u wybrzeży Elby? — zapytał Morrel.
— Nie mam pojęcia. Bo ja wykonałem tylko ostatnią wolę kapitana Leclère, który przed śmiercią
wręczył mi pakiet przeznaczony dla pana Bertranda, wielkiego marszałka dworu.
— No i co? Widziałeś go, panie Edmundzie?
— Kogo?
— Wielkiego marszałka.
— Tak.
Morrel rozejrzał się niespokojnie i odciągnął Dantèsa na stronę.
— Jakże się miewa cesarz? — zapytał z ożywieniem.
— Dobrze, o ile sam mogłem zauważyć.
— Widziałeś więc i cesarza?
— Wszedł do marszałka w mojej obecności.
— Rozmawiałeś pan z nim?
— Raczej on ze mną rozmawiał — uśmiechnął się Dantès.
— I cóż ci mówił?
— Rozpytywał mnie o statek: kiedy wyrusza do Marsylii, skąd wraca i jaki wiezie ładunek. Wniosłem
z tego, że gdyby statek był próżny, a ja jego właścicielem, cesarz kupiłby go chętnie; skoro jednak
powiedziałem, że jestem zastępcą kapitana, a statek jest własnością Domu Handlowego Morrel i
Syn... „Aaa! — zawołał — znam tę firmę. Morrelowie to armatorzy z dziada pradziada, jeden Morrel
służył w tym pułku co i ja, w walenckim garnizonie".
— Dalibóg, to prawda — zakrzyknął armator ogromnie uradowany — to nikt inny, tylko Polikarp
Morrel, mój wuj, który dochrapał się rangi kapitana. Jeśli powiesz pan mojemu wujowi, że cesarz o nim
wspomniał, zobaczysz, jak się ten stary zrzęda rozbeczy. Tak, tak — mówił dalej, klepiąc młodzieńca
przyjacielsko po ramieniu — słusznie postąpiłeś wypełniając instrukcje kapitana Leclère i zatrzymując
się u brzegów Elby; chociaż gdyby się dowiedziano, że wręczyłeś marszałkowi jakiś pakiet i że
rozmawiałeś z cesarzem, mogłoby cię to skompromitować.
— Jakim cudem, panie Morrel? — spytał Dantès — toć nie mam nawet pojęcia, co było w tym
pakiecie, a cesarz mógłby zadać te same pytania pierwszemu lepszemu marynarzowi. Ale
przepraszam pana — odezwał się po chwili Dantès — służba sanitarna i celnicy zbliżają się do nas;
pozwoli pan?...
— Czyń, co należy, mój drogi Edmundzie. Młodzieniec odszedł, a tymczasem przybliżył się
Danglars.
- 5 -
[ Pobierz całość w formacie PDF ]