[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Peter BerlingDZIECI GRAALAPrze�o�y� z niemieckiego Ireneusz Ma�larzPami�ciElgaine de BalliersNEC SPE NEC METUS�OWO OD AUTORACytowane w tej ksi��ce we fragmentach kronikarskie zapiski franciszkaninaWilliama z Roebruku (ur. 1222) uchodzi�y przez d�ugi czas za zaginione warabskich bibliotekach. Nikt ich nie szuka�, nikt nie potrudzi� si� o przek�ad.Pewna cz�� przepad�a w ci�gu stuleci mimo wielu arabskich odpis�w, z ocala�ychresztek - oraz innych �r�de� - autor zrekonstruowa� przedstawion� poni�ejhistori�. Wprowadzeniem do niej jest r�kopis, kt�ry minoryta pozostawi� wwiernych r�kach swego brata zakonnego, Wawrzy�ca z Orty (Portugalia). Uczyni� tozapewne w przeddzie� swej podr�y do kraju Mongo��w, podj�wszy si� misji, kt�raw latach 1253-1255 zaprowadzi�a go jako pos�a kr�la francuskiego Ludwika IX doKarakorum, siedziby wielkiego chana. Dokument, znaleziony przy "zwojachstarkenberskich", zosta� tutaj podany w skr�towej postaci."Kronika" Williama rozpoczyna si� tu� przed rokiem 1244, rokiem kapitulacjitwierdzy Graala, tzn. Monts�gur, jak r�wnie� ostatecznej utraty Jeruzalem.Napisana po �acinie, zawiera liczne cytaty i wyra�enia w j�zykach znanychpod�wczas powszechnie w rejonie Morza �r�dziemnego, mi�dzy innymi w okcyta�skim,greckim i arabskim. Zwroty te po cz�ci zachowano w wersji oryginalnej, podaj�cich przek�ad. Aby zainteresowanemu czytelnikowi u�atwi� wej�cie w opowie��,autor wskaza� przed ka�dym podrozdzia�em miejsce i czas akcji, a tak�e oznaczy�fragmenty oryginalnego tekstu Williama z Roebruku. Ca�o�� poprzedza szczeg�owyspis os�b, dla lepszej orientacji uporz�dkowany wedle "stronniczej"przynale�no�ci bohater�w. Na ko�cu niniejszej opowie�ci zamieszczono s�owniczek,kt�ry przybli�a czytelnikowi wa�niejsze postaci, miejsca i wydarzenia.DRAMATIS PERSONAEKRONIKARZWillem z Roebruku, zwany Williamem, z zakonu braci mniejszychDZIECIRoger Rajmund Bertrand, zwany RoszemIzabela Konstancja Rajmunda, zwana Jez�W S�U�BIE GRAALAKATARZYPiotr Roger wicehrabia Mirepoix, komendant Monts�gurRajmund z Perelhi, kasztelanEsklarmonda z Perelhi, jego c�rkaBertrand z La Beccalarii, budowniczyRoksalba Cecylia Stefania z Cab d'Aret, zwana Lob�, Wilczyc�Ksakbert z Barbery, zwany Lion de combat, pan na Qu�ribusieAlfia z Cucugnanu, mamkaPRZEORAT SYJONUMaria z Saint-Clair, zwana La Grande Ma�tresseWilhelm z Gisors, jej pasierb, templariuszGawin Montbard z B�thune, komandor domu zakonnego w Rennes-le-Ch�teauJan Turnbull, alias Cond� Jan Odo z Mont Sion, by�y ambasador cesarza na dworzesu�tanaASASYNITarik ibn-Nasir, kanclerz asasyn�w z MasnatuCrean z Bourivanu, syn Jana Turnbulla; niegdy� chrze�cijanin, potem wyznawcamahometanizmuW S�U�BIE FRANCJIKr�l Ludwik IX, zwany �wi�tymHrabia Jan ze Joinville, seneszal Szampanii, kronikarzHugon z Arcis, seneszal CarcassonneOliwer z Termes, renegat katarskiIwo Breto�czykJordi, kapitan oddzia�u Bask�wW S�U�BIE KO�CIO�APapie� Innocenty IVCYSTERSIRajner z Capoccio, Szary Kardyna�Fulko z Procidy, inkwizytorDOMINIKANIEWit z Viterbo, naturalny syn Rajnera z CapoccioMateusz z Pary�a, archiwariuszSzymon z Saint-QuentinAndrzej z LongjumeauAnzelm z Longjumeau, zwany Fra'Ascelin, jego m�odszy bratFRANCISZKANIEWawrzyniec z OrtyJan z Pian del Carpine, zwany PianemBenedykt z PolskiBart�omiej z CremonyWalter z MartoranyWE FRANCJIPiotr Amiel, arcybiskup NarbonyDurand, biskup AlbiW ZIEMI �WI�TEJAlbert z Rezzato, patriarcha AntiochiiGaleran, biskup BejrutuW KONSTANTYNOPOLUMiko�aj z La Porty, biskup �aci�skiJarcynt, jego kucharzW S�U�BIE CESARSTWACesarz Fryderyk II, zwany HohenstaufemW CORTONIEEliasz z Cortony, baron Coppi, by�y genera� O.F.M., zwany Il BombaroneGersenda, jego gospodyniBiro, w�a�ciciel gospody "Pod Z�otym Cielcem"W OTRANTOLaurencja z Belgrave, hrabina Otranto, zwana Przeorysz�Hamo l'Estrange, jej synKlarion, hrabina Salentyny, jej wychowanicaGuiscard Amalfita�czyk, jej kapitanW ZIEMI �WI�TEJZygisbert z �xfeldu, rycerz zakonu krzy�ackiegoKonstancjusz, ksi��� Selinuntu, alias Fassr ad-Din Oktaj, zwany CzerwonymSoko�emSARACENIRijesz-Sawon, m�oda SaracenkaKsawery, jej ojciecAlwa, jej matkaFiruz, jej narzeczonyMadulajn, jej kuzynkaZarot, podestaINNIRobert, si�aczRuiz, piratIngolinda z Metzu, ladacznicaAjbak i Sargis, nestoria�scy wys�annicy Mongo��wIn memoriam infantium ex sanguine regaliPami�ci dzieci kr�lewskiej krwiPROLOGZ Kroniki Williama z RoebrukuZ�oci�cie jarz�ce si� �wiat�o niewidocznego ju� dla mnie wieczornego s�o�capada�o wci�� na kacersk� warowni�, jakby B�g pragn�� j� jeszcze raz, w ca�ym jejza�lepieniu, wywy�szy� na naszych oczach, zanim swym gniewem zetrze t� twierdz�na proch, karz�c za pope�nione grzechy. Dotarli�my w�a�nie do st�p wzg�rza,zwanego tutaj pog, i u nas, w dolinie, kr�lowa� ju� czarnofioletowy cie�zapadaj�cej szybko nocy. W taki spos�b Monts�gur ukaza� mi si� po raz pierwszy imimo woli zadr�a�em, z�y na samego siebie. Wtedy jeszcze uwa�a�em, �e B�g jestnasz, i by�em przekonany o uczciwo�ci mej katolickiej vocationis* [* Vocatio(�ac.) - powo�anie], kt�ra sprowadzi�a mnie tutaj, abym wzi�� udzia� w wypaleniuwrzodu niecnej herezji.Ja, William z Roebruku, szczwany Flamandczyk, krzepki ch�opski syn w ubogimhabicie zakonu braci mniejszych, ze scholarsk� pych� w sercu, bom dzi�kistypendium mojego hrabiego ucz�szcza� w Pary�u na Uniwersytet, czu�em si� jakWielki Inkwizytor: "O ty, katarskie w�owe plemi�, drzyj tam w g�rze, wfa�szywym �wietle poga�skiego s�o�ca! Wkr�tce zap�onie dla was inny ogie�, gdywprost ze stosu wasze bezbo�ne dusze pocwa�uj� do piek�a!"Dzi�, po dziesi�ciu latach - ponad trzydziestoletni i niebawem �ysy - mog� si�tylko u�miechn��, �a�o�nie u�miechn�� na my�l o tym, jak biedny, niczego nieprzeczuwaj�cy franciszka�ski gamo� sta� w�wczas na progu nigdy nawet nie�nionego �wiata wielkich, tajemniczych, dzikich i nikczemnych, wr�cz perfidnychduch�w, na kraw�dzi nie rozpoznanego kot�a czarownic, pe�nego przyg�d, bied izepsucia, przed wej�ciem, ba! wepchni�ciem w �ycie - wt�oczony i wbe�tany wnami�tno��, zazdro��, intrygi i nienawi�� - w �ycie, co widzia�o w nim po prostupi�k�, kt�r� rzuca�o tu i tam wedle swej ch�ci i kaprysu, omal nie doprowadzaj�cgo do utraty zmys��w. Tego wszystkiego nie by�em w stanie przeczu�, jednak�eprzypominam sobie dreszcz na widok twierdzy Graala w owym wieczornym �wietle.Monsalwat!Ca�a moja historia zacz�a si� zreszt� w innym, odleg�ym miejscu. HrabiowieHainaut z rado�ci, �e jednego z nich wybrano na cesarza Konstantynopola, tak�eparafi� w Roebruku obdarzyli donacj�: najm�odszy ch�opak we wsi, bardzo, je�liju� nie najbardziej obiecuj�cy, m�g� za zgod� w�adz duchownych studiowa� kuwi�kszej chwale bo�ej. Niestety, ja by�em tym najm�odszym! Tak wi�c z ko�cielnym- to znaczy obolusa* [* Obolus (�ac.) - datek, ofiara; pierwotnie drobna greckamoneta, obol.] - b�ogos�awie�stwem pop�dzi� mnie ojciec kijami do najbli�szegoklasztoru franciszkan�w, nie przejmuj�c si� wcale moim pe�nym protestuwrzaskiem. �zy matki tak�e dotyczy�y nie tyle mych tarapat�w, ile troski o to,�ebym nie zawi�d� matczynej ambicji, moja rodzicielka bowiem pragn�a mie� w�r�dsyn�w s�awnego krzewiciela wiary. Rodzinie odpowiada�by nawet zakatowany przezpogan m�czennik.Dzi�ki wtykanym mi po kryjomu s�odkim ciastom przetrwa�em nowicjat bezuszczerbku na ciele, co ju� obdarzy�o mnie aureol� wybra�ca. Wkr�tce te�podnios�em �ebranin� z niskiego stanu cnoty do rangi sztuki ustawicznie si� tegozapieraj�cej, wszelako z�otodajnej. Nie przysz�o mi zatem z trudem, skoro tylkozeszpeci�a mnie tonsura, przekona� moj� zakonn� zwierzchno��, by wystara�a si�dla mnie o miejsce na Uniwersytecie. Ojciec z dum� przy�o�y� si� do tuczenia�wi�, matka za� podsyci�a jeszcze sw� nadziej� na co� w rodzaju cudownejkanonizacji albo przynajmniej zaliczenia jej syna w poczet b�ogos�awionych. Itak, viribus unitis* [* Viribus unitis (�ac.) - po��czonymi si�ami.], wyprawionomnie, niespe�na dziewi�tnastoletniego, do Pary�a.Ha, c� to za miasto, ale jakie w nim drogie �ycie! Tutaj doprowadzi�em wpojonymi w zakonie dar �ebrania do pe�nego rozkwitu. Ja�mu�na? C� za upokarzaj�cykoncept na niegodn� egzystencj�! Uznawa�em towarzystwo wy��cznie tych, kt�rzymnie uznawali: mo�na by to nazwa� swobodn� wymian� wzajemnych dowod�w �aski!Uchyla�em si� w znacznym stopniu od daj�cego si� z trudem unikn�� studiowaniaklasycznej teologii. Uspokaja�em jednak�e swoje "sumienie misjonarskie" nauk�j�zyka arabskiego, kt�ry obra�em za przedmiot obowi�zkowy, aby broni� w�asnejsk�ry w razie jakiego� niepo��danego przypadku: na przyk�ad gdyby moi kustoszewpadli pewnego dnia na my�l - wiedzia�em, �e matka mi nie popu�ci! - by pos�a�mnie na pustynie Terrae Sanctae*! [* Terrae Sanctae (�ac.) - Ziemia �wi�ta.] Atam przecie� musia�bym b�aga� pogan, je�li ju� nie o �ycie, to przynajmniej o�yk wody. Pot�ga dobrze wy�o�onego s�owa wywiera�a na mnie zawsze du�e wra�enie,dlatego te� nie zaniedbywa�em nigdy dyscyplin ucz�cych p�ynnego wyg�aszaniakaza�, a tak�e opanowania �cis�ych form liturgii.W tym czasie m�j kr�l zacz�� szuka� kogo�, kto m�g�by go nauczy� mowymuzu�man�w. Ludwik �wi�ty chyba ju� w�wczas nosi� si� ze wznios�� my�l�, abyosobi�cie wyzwa� su�tana na dysput� i odwie�� go od poga�stwa. Ponadto megow�adc� mog�o sk�oni� do nauki to, �e jego cesarski kuzyn Fryderyk �wietnieopanowa� arabski i bardzo go za to chwalono. Dla butnego pana studenta, kt�regowtedy odgrywa�em, kr�lewski zamys� by� zdumiewaj�cy, gdy� ta mowa wydawa�a misi� jedynie niezbyt cennym �rodkiem pomocniczym dla ludzi zapad�ych nachroniczne suchoty, znajduj�cych rado�� w tym, �eby wsp�lnie kas�a� i nawzajemsi� opluwa...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]