[ Pobierz całość w formacie PDF ]
STRONA TYTU�OWADzieci�stwoSTRONA TYTU�OWADZIECI�STWO 1DZIECI�STWO 2PRZEDMOWA 3DZIECI�STWO 4ROZDZIA� I 4ROZDZIA� II 9ROZDZIA� III 13ROZDZIA� W 17ROZDZIA� V 19ROZDZIA� VI 24ROZDZIA� VII 29ROZDZIA� VIII 34ROZDZIA� IX 36ROZDZIA� X 40ROZDZIA� XI 43Tytu� orygina�u: ChildhoodCopyright (c) 1991 by William H. Cosby, Jr.Copyright (c) for the Polish edition by Optima sp. z o.o.Wydanie pierwsze, Warszawa 1992T�umaczenie: Iwona HaluchZdj�cia na I i IV stronie ok�adki: Joe McNally, Sigma/Free Projekt ok�adki: Dariusz Przychoda i AleksandraSikora Korekta: Ewa Redlicka i Alicja Chyli�skaISBN 83-85447-04-0Optima sp. z o.o.00-512 Warszawa, ul. Marsza�kowska 82sekretariat pok.434, tel. 6236625, 6236672Druk: Investdruk, Warszawa, ul. Grochowska 45, Toma-szowskie Zak�. Graf., Tomasz�w Maz., ul. Farbiarska32/34Bili Cosby Dzieci�stwoPrze�o�y�a Iwona HaluchOptima Warszawa 1992Cz�sto si� teraz m�wi, �e musimy odnale�� w sobie dziecko. Dla mnie nie by�oby to d�ugie poszukiwanie.(Bili Cosby)Pozw�lcie, �e powiem par� s��w o Billu Cosbym i jego ksi��ce. To, �e Cosby nigdy ca�kowicie nie dor�s�, jestniew�tpliwie dobrodziejstwem dla �wiata. Jest w bardzo dobrej komitywie z figlarnym ch�opcem, kt�ry w nimsiedzi i, o wiele bardziej ni� inni komicy, rozumie si� z dzie�mi. Ta humorystyczna powie�� i anegdotyuatrakcyjniaj� powszednie rado�ci i trudy napotykane w �yciu przez zwyk�ych ludzi, jak ty i ja.To, co wy�ania si� w tej ksi��ce jest zar�wno uniwersalne, jak i jedyne w swoim rodzaju; zamieszczone tuhistoryjki stanowi� bod�ce do przypomnienia sobie szwindli dokonywanych w dzieci�stwie. Cosbywychowywa� si� w biedzie, w Filadelfii, na osiedlu zamieszka�ym przez osoby o niskich dochodach, ale jegoopowie�ci unikaj� recepty na dobry humor w obliczu przeciwie�stw losu. Cosby by� diabelskim ch�opcem, alenie przest�pc�. By� jednym z pierwszych, kt�rzy zdali sobie spraw�, �e niekt�re dzieci daj� sobie rad�, a innenie. Pomimo niskiej pozycji spo�ecznej, wiele dzieci i rodzin w s�siedztwie Cosby'ego nie traci�o nadzieii uparcie d��y�o do urzeczywistnienia Ameryka�skiego Snu.Kochaj�ca rodzina Cosby'ego oraz jego koledzy �miali si�, p�akali, walczyli i bawili si� w taki sam spos�b, jakczyni� to rodziny i s�siedzi na ca�ym �wiecie. Cosby wymy�la� na poczekaniu zaj�cia i zabawy, tak jak wsz�dzierobi� to wiejskie i miejskie dzieci. Jednak dzisiaj patrzy jakby z zawi�ci� na m�odsze pokolenie Amerykan�w,kt�re wed�ug niego ca�kowicie uleg�o na�ogowi telewizji oraz elektronicznych gier i zabawek.- Moi koledzy i ja mieli�my w zabawie wyobra�ni�. Bawili�my si� o wiele bardziej tw�rczo ni� dzisiejszedzieciaki."Wi�kszo�� dzieci dzisiaj nie uwa�a ulicy za weso�e miasteczko, a my tak w�a�nie robili�my", lamentuje Cosby."Wyobra�nia w zabawie", twierdzi Cosby, jest obecnie u dzieci towarem deficytowym, a ich hymnem wydaj�si� by� s�owa: "Mamo, nudz� si�". Skacz�c mi�dzy kana�ami �ciekowymi i mi�dzy samochodami, Cosby i jegokoledzy, T�usty Albert, Niesamowity Harold, brat Cosby'ego Russel, nie tylko grali w pi�k� na ulicy, ale ci�gleimprowizowali. "Esencj� dzieci�stwa jest oczywi�cie zabawa; a moi koledzy i ja w�a�nie to robili�my przez ca�yczas na ulicy, kt�r� niech�tnie dzielili�my z ruchem ulicznym".*********************Cosby szczeg�owo opisuje wiele zabaw ulicznych, na przyk�ad buck-buck (znan� w niekt�rych miastach jakoJohny na kucyku) oraz wyczyn�w sportowych skoncentrowanych wok� legendarnej r�owo-czerwonej,gumowej pi�ki, kt�ra zupe�nie ju� wysz�a z u�ytku.Cosby i jego koledzy nie szukali zabawy wy��cznie w dzia�alno�ci fizycznej; wy�ywali si� r�wnie� wpotyczkach s�ownych. Ta zabawa, wymagaj�ca umiej�tno�ci natychmiastowego odcinania si�, to na przyk�ad"dwunastki" - rymowanki, cz�sto pe�ne przekle�stw, kt�rych celem by�o psychologiczne za�ycie przeciwnika.Te style szermierki s�ownej sta�y si� prekursorami wsp�czesnego stylu muzyki rap. Tak jak u innych ch�opc�w,�yj�cych w trudnych warunkach, zdolno�ci j�zykowe Cosby'ego i jego koleg�w pomaga�y im prze�y� i odkry��miech nawet w cz�sto surowym otoczeniu. Ale Cosby nie skar�y si�: "Dzisiaj dzieci potrzebuj� znacznie wi�cejwprowadzenia za r�czk�", ni� ja kiedykolwiek otrzyma�em".Dyskusyjny jest pogl�d Cosby'ego, �e dzisiejsze dzieci s� mniej tw�rcze od tych z jego czas�w, ale nie maw�tpliwo�ci co do tego, �e jest jedna cecha wsp�lna dla wszystkich dzieci, tych z przesz�o�ci i tychwsp�czesnych: wyzwanie dla za�o�e� �wiata doros�ych. Cosby opisuje wymy�lon� niewinno�� i przebieg�o��,nagromadzoneprzez niego i jego przyjaci�, aby zwodzi� i przechytrzy� doros�ych. Rodzice, krewni, i oczywi�cie nauczyciele,byli pierwszorz�dnymi ofiarami ich figli. Wiele dzieci ci�gle jeszcze trwa przy filozofii Cosby'ego: "Cywilizacjama po prostu dla mnie za wiele regu�, wi�c robi� co w mojej mocy, aby je zmieni�".Dzieci przedstawione w tej ksi��ce s� oczywi�cie zbuntowane, ale zarazem pe�ne czaru, entuzjazmu i nieznaj�cej granic energii tw�rczej. Cosby m�wi: "Tylko dziecko mo�e ci� przekona�, �e najlepszym miejscem naodrabianie pracy domowej jest plac zabaw". Anga�uje si� w ci�g�e potyczki ze swoimi dzie�mi, pr�buj�cuchwyci� sedno ich nielogiczno�ci.Eksperci sugeruj�, �e dzieci�stwo jest okresem, w kt�rym pr�bujemy dorosn�� i rozwin�� si� w logiczniemy�l�cych doros�ych. Ale, jak Cosby przedstawia w swej ksi��ce, dzieci�stwo jest do�wiadczeniem samym wsobie, kt�re trzeba w pe�ni doceni�, nie spiesz�c si� niepotrzebnie, aby przez nie przebrn��.Na zako�czenie tej rozprawy naukowej Cosby zabiera nas do etapu rozwojowego, kt�ry nazywa "przed-dojrzewaniem p�ciowym". Rozmy�la nad tym przebudzeniem si� w doros�o�ci, opisuj�c poronione pr�byukradkowego podania dziewczynom na prywatce Hiszpa�skiej Muchy, mitycznego �rodka pobudzaj�cego pop�dp�cio-wy.Te anegdoty, dotycz�ce wczesnego pokwita-nia ukazuj�, jak w m�ode, nap�dzane hormonami umys�y, wkradaj�si� postawy, wed�ug kt�rych kobieta jest obiektem seksu. Niemniej jednak wczesne zaloty Cosby'ego i jegokoleg�w charakteryzowa�a adoracja, je�li nie absolutny szacunek dla przedstawicielek p�ci przeciwnej. Cim�odzi ch�opcy przeszli tward� szko��, dostaj�c od czasu do czasu zas�u�on� nauczk� od dziewcz�t.Spos�b przedstawienia przez Cosby'ego tej komicznej podr�y poprzez dzieci�stwo, a� do wczesnej dojrza�o�ci,pomaga nam doceni� uniwersalny j�zyk dzieci, kt�ry stanowi most pomi�dzy pokoleniami i jest ponadczasowy.Chocia� Cosby strofuje dzisiejsze "ciep�e kluchy", przyznaje, �e dynamiczne napi�cie mi�dzy pokoleniamistanowi dla ludzi wyzwanie, aby zmieniali si� i dorastali, czyni�c �wiat jeszcze bardziej interesuj�cym izabawnym.Przede wszystkim Cosby przekonuje nas, �e "Dzieci�stwo" nigdy nie jest nudne. Jak sami si� przekonacie, jestto wspania�y wehiku� dla jedynego w swoim rodzaju humoru, w kt�rym Cosby znajduje upodobanie."Niezwyk�a prostota i wymowna szczero��, jakie mog� pochodzi� tylko od dziecka".PRZEDMOWAI mog� ci�wyprowadzi�Francuzi lubi� mawia� "Im bardziej rzeczy si� zmieniaj�, tym bardziej pozostaj� takie same". S�owa teoczywi�cie nie odnosz� si� do projekt�w czy pieluszek, ale do dzieci�stwa, kt�re fundamentalnie jest takie samood czas�w, kiedy Kain postanowi�, �e chce by� jedynakiem. Jedyn� r�nic� pomi�dzy moim dzieci�stwem idzieci�stwem wsp�czesnym jest to, �e nie oczekiwa�em od rodzic�w, aby byli moimi dyrektorami do sprawsocjalnych. Nigdy nie powiedzia�em, �e si� nudz�, poniewa� dzieci zacz�y si� nudzi� dopiero w czerwcu 1963roku. By�em ch�opcem w czasach, kiedy dzieci bez ko�ca si� bawi�y, kiedy lekcje �wicze� dla berbeci to by�ylekcje, na kt�rych p�draki ok�ada�y si� nawzajem.Dzisiaj dziecko m�wi do rodzic�w:- Wy mnie na ten �wiat sprowadzili�cie. Teraz mnie zabawiajcie.Gdybym kiedykolwiek wypowiedzia� te s�owa do ojca, odpowiedzia�by z u�miechem:- Tak, sprowadzi�em ci� tutaj i mog� ci� "wyprowadzi�". Mog� zrobi� innego dzieciaka, kt�ry b�dzie lepszy.Jednak nie "wyprowadzi� mnie"; pozwoli� mi uko�czy� dzieci�stwo, a potem rozwija� si� dalej, o�eni� si� isprowadzi� na ten nieprzygotowany �wiat pi�cioro w�asnych dzieci.Cz�sto si� teraz m�wi, �e musimy odnale��******************w sobie dziecko. Dla mnie nie by�oby to d�ugie poszukiwanie. Mam teraz 54 lata, ale ci�gle jestem ch�opcem,kt�ry wk�ada� matce do za-mra�alnika kulk� �niegow�, aby m�c ni� latem uderzy� brata, kt�ry b�dzie my�la�, �eto nowa epoka lodowcowa. Ci�gle jestem ch�opcem, kt�ry wierzy�, �e Frankenstein nie mieszka� wTransylwanii, ale w Pensylwanii. I ci�gle jestem ch�opcem, kt�ry tak bez opami�tania zakocha� si� wdziewczynie z sz�stej klasy, �e omal nic wepchn�� jej pod autobus.Niezale�nie od tego ile mam lat, te wspomnienia zawsze b�d� ze mn�; tak jak wy na pewno lepiej pami�taciedzieci�stwo, ni� to, gdzie po�o�yli�cie okulary. C�, mo�ecie znale�� je p�niej. Skoncentrujmy si� teraz na tejs�odkiej scenie, zwanej dzieci�stwem.DZIECI�STWOROZDZIA� IKo�ysanka i �ycz� szcz�ciaJak odkry�em, badaj�c sw� przesz�o��, zacz��em jako dziecko. Jakim� zbiegiem okoliczno�ci, podobnie zaczyna�m�j brat. Mo�na by powiedzie�, �e mama nie w�o�y�a wszystkich jaj do jednego koszyka: obdarowa�a mniem�odszym bratem o imieniu Russel, kt�ry nauczy� mnie, co oznaczaj� s�owa "prze�ywaj� najbardziejprzystosowani".Zawsze by�o mi �al jedynak�w, poniewa� pozbawieni s� mo�liwo�ci zostania zepchni�tymi z ��ka przez brata.Dla mnie bratem tym by� Russel, z kt�rym by�em bli�ej, ni� kiedykolwiek chcia�em. Spali�my w jednym ��ku,w pokoju z dwoma ��kami. Tam r�wnie� zbli�y�em si� do muzyki, jako �e moje figurki do zabawy ci�glewtacza�y si� pod pianino.- Kto� si� w ko�cu zabije na tych twoich figurkach - m�wi�a mama.- Tylko kto�, kto chodzi pod pianinem - odpowiad...
[ Pobierz całość w formacie PDF ]